- Nieuws, trainingen en kennissessies
De Commissie besluit NEDERLAND voor het Hof van Justitie van de Europese Unie te dagen wegens niet-naleving van EU-regels inzake concurrerende aanbesteding van contracten voor openbaar vervoer per spoor
De Europese Commissie heeft 17 juli j.l. besloten Nederland voor het Hof van Justitie te dagen wegens het niet correct toepassen van Verordening (EG) nr. 1370/2007 betreffende het openbaar personenvervoer per spoor en over de weg. Concurrentie op de spoorwegmarkt is van essentieel belang om reizigers tegen lagere kosten aantrekkelijker en innovatiever diensten te bieden, met behoud van de openbaredienstverleningstaak.
Nederland gunde de concessieovereenkomst voor passagiersvervoersdiensten per spoor voor de jaren 2025 tot en met 2033 rechtstreeks aan de gevestigde exploitant Nederlandse Spoorwegen. Nochtans had het op grond van Verordening (EG) nr. 1370/2007 gebruik moeten maken van een concurrerende gunningsprocedure.
De Commissie is bezorgd over de wijze waarop de reikwijdte van de openbaredienstverplichtingen waarin die overeenkomst voorziet, is vastgesteld. Zij is van oordeel dat Nederland inbreuk heeft gemaakt op Verordening (EG) nr. 1370/2007 omdat het niet heeft onderzocht of de in de nieuwe concessieovereenkomst opgenomen vervoersdiensten, en welke daarvan, door marktpartijen op commerciële, open-toegangsvoorwaarden en zonder openbaredienstverplichtingen en -compensatie konden worden aangeboden.
De Commissie heeft op 14 juli 2023 een aanmaningsbrief gestuurd, gevolgd door een aanvullende brief op 13 maart 2024 en een met redenen omkleed advies op 12 februari 2025. Ondanks de uitgebreide contacten tussen de diensten van de Commissie en de Nederlandse autoriteiten sinds 2020 heeft Nederland deze concessieovereenkomst en de reikwijdte ervan niet zodanig aangepast dat het mogelijk werd de bezwaren van de Commissie weg te nemen. Daarom daagt de Commissie Nederland voor het Hof van Justitie van de Europese Unie.
Achtergrond
Verordening (EG) nr. 1370/2007 van oktober 2007 regelt het openbaar vervoer per spoor en over de weg. Zij is in 2016 gewijzigd in het kader van het vierde spoorwegpakket. Ten gevolge van de wijziging is in december 2023 een einde gekomen aan de mogelijkheid om openbaredienstcontracten voor passagiersvervoer per spoor rechtstreeks en onvoorwaardelijk te gunnen. Sindsdien is de concurrerende aanbesteding van dergelijke opdrachten de norm. De spoorvervoersdiensten waarin de betrokken Nederlandse concessieovereenkomst voorziet, hebben een aanvang genomen op 1 januari 2025. Deze overeenkomst had dus op concurrerende wijze moeten worden gegund.
Voorts kunnen openbaredienstcontracten die in het kader van Verordening (EG) nr. 1370/2007 worden gegund, slechts openbaredienstverplichtingen opleggen in ruil voor compensatie en/of exclusieve rechten wanneer de betrokken diensten door exploitanten niet onder normale marktvoorwaarden en zonder beloning zouden worden verleend. Toen zij de reikwijdte van de concessieovereenkomst bepaalden, hebben de Nederlandse autoriteiten de markt niet geanalyseerd om rekening te houden met potentiële commerciële aanbiedingen van marktdeelnemers.
Meer informatie
- Inbreukprocedure van de EU
- Databank van inbreukbesluiten
- Inbreukenpakket van juli 2025
- Inbreukprocedure tegen Nederland (INFR(2023)4011)
